VI Kongres Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości
VI Kongres Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości, 23-24 marca 2022 r.
blisko 3300 uczestników
blisko 340 instytucji
60 prelegentów
35 aktywności
W dniach 23-24 marca 2022 r. odbyła się VI edycja Kongresu Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości, czyli corocznego spotkania poświęconego dyskusjom, wymianie doświadczeń i nawiązywaniu współpracy w obszarze edukacji z zakresu finansów, cyberbezpieczeństwa i przedsiębiorczości.
Co roku Kongresowi towarzyszy badanie „Poziom wiedzy finansowej Polaków”. Obejmuje ono zagadnienia dotyczące podstawowej wiedzy ekonomicznej, znajomości instrumentów finansowych, a także badania opinii dotyczące edukacji finansowej. Wyniki tegorocznej edycji badania zostały ogłoszone w przededniu kongresu podczas konferencji prasowej, która odbyła się w siedzibie warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych.
W konferencji wzięli udział Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich, Wojciech Nagel, Przewodniczący Rady Nadzorczej Fundacji GPW, Piotr Krygiel, Prezes Zarządu Fundacji GPW oraz Waldemar Zbytek , Prezes Warszawskiego Instytutu Bankowości.
Z badania wynika, że poziom wiedzy ekonomicznej w społeczeństwie wzrósł. Większość Polaków oczekuje też wprowadzenia edukacji finansowej w szkołach. Jednocześnie 60% respondentów postrzega pozytywnie lub bardzo pozytywnie działalność banków w zakresie edukacji finansowej.
Wyniki tegorocznej edycji badania odczytujemy jako pośredni efekt rzeczywistości, w jakiej funkcjonujemy w ostatnich latach. Skutki gospodarcze pandemii, a teraz trudnej sytuacji wojennej i politycznej, mają wpływ na nasze portfele, ale i ogólną świadomość. Wiele osób, aby lepiej rozumieć to co się dzieje wokół, zainteresowało się zjawiskami ekonomicznymi, ale też szuka wiedzy na temat tego, jak w takiej sytuacji należy zadbać o swoje finanse. Z tym większą determinacją powinniśmy zarówno jako sektor bankowy, jak i szereg innych instytucji – od publicznych, przez uczelnie i szkoły, po media, aktualizować i rozwijać prowadzone działania edukacyjne o nowe tematy związane z inflacją, stopami procentowymi, cyberbezpieczeństwem, w tym dezinformacją oraz zrównoważonym rozwojem – powiedział Prezes Warszawskiego Instytutu Bankowości, Waldemar Zbytek.
Pierwszy dzień Kongresu otworzyli przedstawiciele organizatorów wydarzenia: Michał Polak, Wiceprezes Fundacji WIB oraz Piotr Krygiel, Prezes Zarządu Fundacji GPW.
Poziom wiedzy finansowej Polaków rośnie. To zasługa wielu osób i instytucji, w tym sektora finansowego, ale i namacalny przykład tego, jak pozytywne efekty można osiągnąć współpracując, a nie konkurując, dyskutując, a nie traktując z rezerwą. Dziś spotykamy się po to, by współpracować, rozmawiać, tworzyć i budować. Reprezentujemy różne instytucje, środowiska i punkty widzenia – powiedział Michał Polak witając wszystkich gości Kongresu i podkreślając znaczenie współpracy i współtworzenia inicjatyw edukacyjnych.
Gość specjalny wydarzenia – Chiara Monticone, Senior Policy Analyst, OECD – w swoim wystąpieniu opowiadała o potrzebie edukacji finansowej i konieczności stworzenia strategii na rzecz edukacji finansowej: Wspólnie z polskim rządem opracowujemy krajową strategię (…) mamy nadzieję, że będzie ona gotowa na początku 2023 roku. Byliśmy pozytywnie zaskoczeni tym, że w Polsce wykonano tak dużo dobrej pracy – ok. 130 inicjatyw realizowanych w całym kraju. To znacznie więcej, niż z reguły spotykamy w innych państwach.
Sesja plenarna kongresu to także debaty. W pierwszej z nich, zatytułowanej „Sytuacja międzynarodowa i wysoki poziom inflacji a podejście do oszczędzania i inwestowania” udział wzięli:
- dr Marek Dietl, Prezes Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.,
- Bartosz Marczuk, Wiceprezes Zarządu Polskiego Funduszu Rozwoju S.A.,
- Jarosław Dominiak, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych.
Iwona Jarzębska – Prezes Zarządu Fundacji Banku Millennium – w swoim wystąpieniu opowiadała o potrzebie edukacji finansowej od najmłodszych lat: Dzieci które w młodszym wieku były edukowane finansowo, łatwiej sobie radzą z sytuacjami kryzysowymi w przyszłości. Rodzice chętnie wsparliby krajowy program edukacji finansowej, gdyby taki istniał. Stąd następujące rekomendacje: pożądane jest stworzenie krajowego programu edukacji finansowej, program powinien obejmować zarówno dzieci w wieku przedszkolnym, ale też rodziców.
Debata, w której udział wzięli:
- Piotr Alicki, Prezes Zarządu Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A.,
- Brunon Bartkiewicz, Prezes Zarządu ING Banku Śląskiego,
- Włodzimierz Kocon, Wiceprezes Zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego,
- Bartosz Drabikowski, Wiceprezes Zarządu PKO Banku Polskiego,
a którą prowadził Krzysztof Pietraszkiewicz, Prezes Związku Banków Polskich pogłębiła zagadnienie edukacji finansowej klientów w kontekście potrzeb sektora bankowego.
Podczas sesji plenarnej pierwszego dnia Kongresu wręczono także wyróżnienia dla najbardziej aktywnych instytucji partnerskich. Szczegóły można przeczytać TUTAJ.
Pierwszy dzień Kongresu to również Otwarte Aktywności Edukacyjne, czyli seria warsztatów i wykładów przybliżających uczestnikom różne aspekty wiedzy finansowej. Podczas „Lekcji EduAkcja – oszczędzanie i inwestowanie”, prof. Krzysztof Jajuga, Prezes CFA Society Poland wyjaśniał czym się różnią oba pojęcia oraz tłumaczył jak mądrze oszczędzać i inwestować.
Wątki te zostały rozwinięte przez ekspertów podczas trzech otwartych wykładów. Tomasz Jaroszek, autor bloga Doradca.tv, podczas prelekcji „10 rzeczy, które powinien wiedzieć młody inwestor” podpowiadał dobre praktyki, radził jak stawiać pierwsze kroki na rynkach kapitałowych i dzielił się swoimi doświadczeniami inwestorskimi.
Grzegorz Zalewski z Domu Maklerskiego BOŚ koncentrował się na aspekcie psychologicznym inwestowania na giełdzie w swoim wykładzie „Znać rynki to jedno, a znać siebie to zupełnie coś innego – o roli psychologii w inwestowaniu”. O oszczędzaniu długoterminowym na emeryturę z wykorzystaniem takich programów jak PPE, PPK, IKE, IKZE opowiadał Patryk Wyczółkowski, ekspert PFR Portal PPK w trakcie wykładu „Jak zbudować swój kapitał na przyszłość – programy oszczędzania długoterminowego w Polsce”.
Dużo miejsca poświęcono też edukacji finansowej seniorów, zwłaszcza w kontekście korzystania z nowoczesnych technologii i cyfrowych produktów finansowych.
Na rynku obserwujemy bardzo dużą cyfryzację sektora finansowego. To zjawisko jest wyzwaniem dla różnych grup społecznych. Dla klientów w wieku senioralnym, świat cyfrowy pojawił się, gdy byli już w wieku emerytalnym lub pod koniec aktywności zawodowej. Dla nich internet jest wciąż nowym zjawiskiem i pojawia się pytanie, jak właściwie seniorów obsługiwać. – powiedziała dr inż. Sylwia Badowska, z Uniwersytetu Gdańskiego.
Jest to znamienne, że z badania „Cyfrowe usługi finansowe a seniorzy” wynika, że aż 61 proc. seniorów uważa, że oferta cyfrowych produktów bankowych nie jest dobrze dopasowana do potrzeb osób w podeszłym wieku. Co ciekawe seniorom w podejściu instytucji finansowych najbardziej brakuje szkoleń wyjaśniających zasady działania bardziej skomplikowanych produktów bankowych oraz szkoleń z podejmowania świadomych decyzji finansowych.
Po prezentacji wyników badania odbyła się debata, w której udział wzięli:
- Krzysztof Jajuga z CFA Society Polska,
- Małgorzata Rusewicz, Prezes Zarządu Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami,
- Zbigniew Bujak, specjalista ds. dydaktyki i trener Trener w Centralnym Domu Technologii,
- Milena Górecka, Naczelnik Wydziału Kampanii Edukacyjno-Informacyjnych Departamentu Polityki Konsumenckiej,
- dr inż. Sylwia Badowska i dr Anna Golec z Uniwersytetu Gdańskiego.
Spotkanie poprowadził Przemysław Wiśniewski, Dyrektor Fundacji Zaczyn.
Drugi dzień Kongresu Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości otworzyła debata „Poziom wiedzy finansowej Polaków” – wnioski, obserwacje, rekomendacje, w której wzięli udział:
- Piotr Krygiel, Prezes Zarządu Fundacji GPW,
- dr Katarzyna Sekścińska, Wydział Psychologii UW,
- dr Krzysztof Spirzewski, doktor nauk ekonomicznych, wolontariusz Projektu Bakcyl,
- Waldemar Zbytek, Prezes Zarządu Fundacji Warszawski Instytut Bankowości.
Dyskusję moderował Paweł Minkina, Redaktor Naczelny Miesięcznika Finansowego Bank.
Poziom wiedzy finansowej w społeczeństwie jest wysoko niewystarczający. Brakuje zrozumienia mechanizmów działania inflacji i stóp procentowych. Polacy nie rozumieją na przykład dlaczego, skoro stopy procentowe wzrosły o jeden procent, to czemu rata ich kredytu też nie wzrosła o jeden procent. Brakuje wiedzy jak reagować na rosnące stopy procentowe i jak się przed tym zawczasu zabezpieczyć. – stwierdziła dr Katarzyna Sekścińska, Wydział Psychologii UW.
W dyskusji zwrócono również uwagę, że edukacja finansowa powinna dawać poczucie bezpieczeństwa i to zarówno w kontekście odporności na cyberzagrożenia, jak i również podejmowania trafnych i korzystnych decyzji dotyczących posiadanych pieniędzy. Waldemar Zbytek, Prezes Fundacji Warszawski Instytut Bankowści przypomniał w tym kontekście słowa Warrena Buffeta: „Nie inwestuję w nic, czego nie rozumiem”. – Jeżeli nie będziemy edukować, to w naturalny sposób, ludzie nie będą chcieli inwestować
– powiedział prezes Zbytek.
Drugi dzień Kongresu obejmował również trzy równoległe sesje panelowe. Pierwsza z nich dotyczyła tematyki edukacji finansowej dzieci i młodzieży i obejmowała szereg wystąpień eksperckich oraz dyskusję „Czego Jaś się nie nauczył, tego Jan nie będzie umiał” – edukacja ekonomiczna, nasza wspólna odpowiedzialność. Wzięli w niej udział:
- Joanna Świercz, członkini zarządu Głównego Stowarzyszenia Nauczycieli Matematyki,
- Adam Pieniążek,Wicestarosta Powiatu Dębickiego,
- dr hab. Mariusz Kicia, dziekan Wydziału Ekonomicznego UMCS w Lublinie,
- Mariola Szymańska,Prezes EFPA Polska,
- Agnieszka Ostrowska, certyfikowany doradca EFPA, Wolontariusz BAKCYL,
- Agnieszka Wachnicka,Prezes Fundacji Rozwoju Rynku Finansowego.
Podczas panelu przyznano również wyróżnienia dla najbardziej aktywnych wolontariuszy programu Bakcyl.
Nasz projekt Bakcyl nie bez przyczyny tak się nazywa. Zależało nam na pozytywnym zarażeniu zainteresowaniem np. matematyką. Dzieci i dorośli potrzebują wiedzieć do czego można wiedzę zastosować. Tymczasem jak przeglądaliśmy program nauczania w szkołach, to realizowany program jest bardzo teoretyczny. Edukacja finansowa to bardzo praktyczny zasób w życiu każdego człowieka, który pomaga zbudować odporność finansową. A przecież życie ludzkie jest tak jak gospodarka cykliczne, czyli zdarzają się w nim górki i dołki – powiedziała Mariola Szymańska, Prezes EFPA.
Sesja obejmowała również wystąpienia eksperckie. Szymon Stellmaszyk Doradca Zarządu w Związek Banków Polskich opowiadał o edukacji finansowej w Europie. Marzena Atkielska, Prezes Zarządu Fundacji Santander Bank Polska S.A. przybliżyła działalność Fundacji i podzieliła się obserwacjami z zakresu edukacji finansowej dzieci i młodzieży.
Z kolei Alina Bączar, Wiceprezes Fundacji GPW, mówiła o doświadczeniach Fundacji GPW w realizacji projektów edukacyjnych dla młodzieży szkolnej i nauczycieli.
Druga sesja panelowa dotyczyła bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni oraz roli i karierze kobiet w cyberbezpieczeństwie. W dyskusji „Cyberbezpieczeństwo z kobiecą twarzą. Zagrożenia i szanse w przestrzeniach cyfrowych” wzięły udział:
- Ewelina Kasprzyk, CYBERSEC Project Manager w Instytucie Kościuszki oraz redaktor naczelna czasopisma EuropeanCybersecurityJournal,
- dr hab. Katarzyna Chałubińska-Jentkiewicz, Profesor, Kierownik Katedry Prawa Cyberbezpieczeństwa i Nowych Technologii, Instytut Prawa ASZWOJ oraz dyrektor Akademickiego Centrum Polityki Cyberbezpieczeństwa,
- Anna Sokołowska, Dyrektor, Centralny Dom Technologii.
Wystąpienie eksperckie na temat „Edukacja cyfrowa potrzebna od zaraz – trendy, projekty, wyzwania” przedstawiła Anna Spychalska-Grzeszek, Dyrektor Obszaru Marketingu i Produktów, Fundacja Polska Bezgotówkowa. Skoncentrowała się na przyspieszonej cyfryzacji społeczeństwa związanej z pandemią i deficytach kompetencji cyfrowych Polaków. Przybliżyła też działania Fundacji w zakresie edukacji finansowej.
Agata Ślusarek, Senior CyberThreat Security Engineer, Zespół Analiz i Reagowania na Cyberzagrożenia, Santander Bank Polska w swoim wystąpieniu „Uwaga (nie)bezpieczeństwo – czyli na co musimy uważać jako użytkownicy internetu” mówiła o metodach stosowanych przez cyberprzestępców (phishing, spoofing itp.) oraz metodach ochronienia swoich pieniędzy.
W debacie „Kobieca kariera w cyberbezpieczeństwie” uczestniczyły:
- Izabela Błachnio-Wojnowska, Dyrektor Biura ds. Programu Cyberbezpieczeństwa i Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji, BNP Paribas Bank Polska,
- Judyta Kasperkiewicz, Adwokat, specjalista w zakresie prawa własności intelektualnej oraz cyberbezpieczeństwa, Członek Komisji ds. Informatyzacji przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Rzeszowie.
Staramy się odczarowywać tematy Cybersecurity i zachęcać kobiety, by rozwijały się w tym kierunku. Nie ma się czego bać, bo tematyka jest zróżnicowana i każdy znajdzie obszar dla siebie. W moim dziale obecnie połowa osób to kobiety, w całym obszarze bezpieczeństwa w banku to około 30 proc. – powiedziała Izabela Błachnio-Wojnowska.
Punktem centralnym trzeciej sesji panelowej dotyczącej inwestowania i rynków kapitałowych była debata popularnych blogerów finansowych na temat ich wkładu w edukację finansową Polaków. Blogerzy zgodzili się, że zagadnienia finansowe powinny być w większym wymiarze wprowadzane do edukacji szkolnej, ponieważ potrzeba rzetelnej wiedzy finansowej jest olbrzymia. Zwrócili również uwagę, że w Polsce wciąż brakuje wielu innych narzędzi, ułatwiających inwestowanie na rynku kapitałowym.
Aby zwiększyć poziom inwestycji w Polsce powinniśmy bardziej rozwinąć rynek kapitałowy. W nieruchomości ludzie mogą inwestować tylko za pomocą firm-krzaków lub indywidualnie, bo brakuje odpowiednich instrumentów i infrastruktury. Jest kilka trendów, na które trzeba jak najszybciej odpowiedzieć. Młodzi ludzie siedzą dziś na rynku kryptowalut i coraz więcej osób chce tak inwestować. Dlatego trzeba stworzyć ETF-y, które pozwolą robić to w możliwie bezpieczny sposób – powiedział Maciej Samcik, bloger Subiektywnie o finansach.
Sesję zakończył wykład Krzysztofa Sosnowskiego z Działu Rozwoju Rynku GPW pt. „Sesja giełdowa bez tajemnic – notowania, zlecenia, transakcje, indeksy”, w którym przybliżał techniczne aspekty funkcjonowania giełdy i zawierania transakcji giełdowych.
